Zvuk svetla

Ana Knežević  je umetnica koja kroz svoj opus konsekventno sprovodi ideje prostornih istraživanja, bliske različitim graničnim postupcima u krilu evro-američke minimalne i konceptualne umetnosti prethodne generacije umetnika (Robert Irwin, Fred Sandback, Dan Flavin, Daniel Buren). U svom radu eksploatiše potencijal «imaginarnog» arhitektonske semantike javnog prostora i kreira prvenstveno pretpostavku za percepciju prostora u njegovoj poetskoj i intelektualnoj dimenziji iskustva mesta.

Opus Ane Knežević zasniva se na artikulaciji kompozicija geometrijske apstrakcije na dvodimenzionalnoj plohi i kasnije u trodimenzionalnom prostoru. Osovinu ovog rada kreira linijski dijagram – nosilac fantazmatskih ritmovanih ispusta boje i svetlosti - koji na specifičan način denotira prostorne planove tlocrta u odnosu na koji se interveniše ili hipotetičke pozadine u odnosu na prednji plan slike...

...Istraživački postupci koji eksploatišu elemente kvazi-purističke apstrakcije, dinamičkih projekcija svetla i sofisticirane elektronske tehnologije, predmet su intuitivne i neposredno fizičke «kalkulacije» u prostoru koja će nam otkriti ritmove čistih emotivnih planova i nove poetske metrike. Sublimni planovi čistih tonova boje i njihove linijske modulacije, učestvuju u ukupnoj sugestiji da je zvuk ta izolovana i neuhvatljiva novostvorena emocija, emanacija na trenutak uhvaćena i utisnuta tamnom komorom «...ovde i sada i koja me pogađa putenim okruženjem svetla poput zvezda u stalnom uzmičućem treperenju...» (La chambre claire, Roland Barthes)

Uvek iznova konfigurisana težišta čulne i duhovne ravnoteže, uvode nas u neponovljivo iskustvo mesta življenog kao virtuelno sučeljavanje disparatnih prostornih ravni, neprekinuti proces približavanje tla i zvezdanog neba i gotovo taktilno osećanje «obitavanja» u vrsti među-vremenog prostora.

Jelena Krivokapić

Zvuk svetla, svetlosno-zvučna laserska instalacija, Galerija Beograd, 2007.

Linije želje

Postojanje svetlosti obično podrazumevamo, ne pitamo se mnogo o njenoj fizičkoj datosti, teorijama talasnog prostiranja ili korpuskularnoj prirodi, o fotonima imamo uglavnom maglovitu predstavu...

U sredini u kojoj se još uvek mnogo polaže na evolutivni tok u radu nekog umetnika (u sredini koja je, dakle, u dobroj meri nepoverljiva prema skokovima i radikalnim rezovima svake vrste) rad Ane Knežević pouzdano prati linije kontinuiteta: do minimalizma je stigla redukcijom apstraktne slike, mrežu linija sa površine slike izvela je u prostor i sasvim logično stigla do velikih urbanih intervencija.

...Trasirane linije u prostoru, segmentirani odsečci tame, podvučeni zvukom kao još jednom važnom dimenzijom, proizvode svedenu ali sveobuhvatnu platformu za doživljaj onoga ko u taj prostor ulazi. Ta platforma je postavljena tako da dovodi u pitanje tradicionalno uverenje da je radikalna geometrija lišena emocije. Naprotiv, radovi Ane Knežević kreirani su sa namerom da služe kao svojevrsni rezonatori emocija. Ili misli.

Rad u prostoru Galerije „Nadežda Petrović“ u Čačku izveden materijalom kojem „crno svetlo“ umnogostručava reflektujuću moć nastao je, dakle, kao spontani, intuitivni odgovor na zvuk. Još jednu važnu premisu radova Ane Knežević predstavlja zadati prostor, njegove karakteristike – ovde je ceo ambijent promišljan tako što je u obzir uzeta simetrija prostora, a simetrija skoro uvek nagoveštava izvesnu dimenziju sakralnosti.

Načelno je moguće govoriti o svetlosti kao takvoj, zamisliti, možda, zrak koji polazi iz nekog svetlosnog izvora u svemiru, zrak koji apsolutno nikada ne susretne neko drugo nebesko telo koje objavljuje njeno prisustvo.Slično je i sa ljubavlju – moguće je, u filozofskim ili čak teološkim spekulacijama govoriti o ljubavi kao takvoj, ali svesni smo da emocija istinski postoji samo ukoliko postoji drugo biće da je primi. Ambijentalni radovi Ane Knežević zamišljeni su i ostvareni kao neka vrsta vizuelnog dokaza tog stava.

Mileta Prodanović

Linije želje, svetlosno-zvučna instalacija, Galerija Nadežda Petrović, Čačak, 2009.

Raison d'être

Ideja o crtežu kao primarnom mediju, u kontekstu vizuelnih umetnosti 21. veka, može se pratiti od impulsivne autorske beleške i klasičnog crteža na papiru do konceptualnih plastičkih struktura ili njihovih prostornih instalacija i projekcija.

Ana Knežević je dobitnica druge nagrade za crtež iz Fonda „Vladimir Veličković”, a njen novi rad „Raison d’être” jedan je od mogućih autorskih odgovora na pitanje – šta je crtež danas. Prihvatajući logičnu premisu da se ideja o crtežu menja kao i sve što pripada živom i otvorenom stvaralačkom procesu u refleksijama vremena, Ana Knežević istražuje oprostoreni geometrijski crtež i odnose koji se razvijaju na relaciji prostor–zvuk–svetlo. Tako, stvarajući totalni ambijent u zamračenom galerijskom prostoru ona – redukovanim vizuelnim elementima bliskim geometrijskom konceptu – linije crteža stvara fluorescentnim lastišima rastegnutim od poda do plafona, dok delikatni svetlosni akcenti i tonske frekvencije sugerišu opsenu tajanstvenosti kosmičkih daljina i ostvarenje sinergije.

Ovaj projekat in situ u svojoj prostornoj sveukupnosti posetiocu stvara utisak apsolutne prisutnosti koja, kao svojevrsni rezonator emocija i misli, čini ovu ambijentalnu situaciju neponovljivom. Sugestivna moć multimedijalne instalacije „Raison d’être” leži i u poništavanju distance između posmatrača i dela, jer nas uvodi u njegov unutrašnji prostor, a, u isto vreme, neposredno angažujući sva naša čula, osigurava maksimalno dejstvo poruke o traganju za harmonijom kao večnom stimulacijom.

I nazivi projekata koje je tokom ove decenije realizovala Ana Knežević – „Ozvučena praznina”, „Zvuk svetla”, „Linije želje” – ilustruju njenu usredsređenost na istraživanje prostora i njegove sveobuhvatne projekcije u kojima se integriše stvarno i virtuelno.

Ljiljana Ćinkul

Raison d'être, svetlosno-zvučna instalacija, Galerija HAOS, Beograd 2010.

O meni

Ana Knežević

rođena 1976. u Beogradu, diplomirala slikarstvo na Fakultetu likovnih umetnosti u Beogradu 2002, Studirala slikarstvo na Massachusetts College of Art u Bostonu na MFA programu 2003/04, bavi se svetlosnim instalacijama i “public artom”.

samostalne izložbe i projekti:

2011 Unutrašnja simetrija, ITS-Z1,Ritopek

2011 From the limbic depths, Galerija DOB,Beograd

2010 Raison d'etre, Galerija HAOS, Beograd

2009 Glasnik svetlosti, ambijentalna instalacija na otvorenom (sa Anicom Vučetić) povodom 153. godine od rodjenja Nikole Tesle u okviru Univerzijade u Beogradu

2009 Linije želje, Galerija Nadežda Petrović, Čačak

2009 Infra-Thin, Festival nauke, ENS, Pariz, Francuska

2007 Zvuk svetla, Galerija Beograd, Beograd

2007 Svetlosna arhitektonika grada budućnosti - Ukrštanja, instalacija u okviru manifestacije ‘Dani Beograda’, Beograd

2006 Radio Light 487796 Cluster, multimedijalni projekat povodom 150. godina od rodjenja Nikole Tesle, Trg Republike, Beograd (sa Gordanom Lebović i Vedranom Vučićem)

2005 Ozvučena praznina 2, Planetarijum, Beograd ( BELEF 2005)

2003 Sounded vision,Galerija Patricia Doran, Massachusetts College of Art, Boston, SAD

2002 ®evolucija, Galerija Zavoda za proučavanje kulturnog razvitka, Beograd

2000 Pre igre, Galerija SKC, Beograd

odabrane grupne izložbe :

2011 Skulptura, objekat ili gde je granica, Umetnički paviljon Cvijeta Zuzorić, Beograd

2009 Fascinirajuća geometrija, Magacin u Kraljevića Marka, Beograd

2006 Switch, Hadik Galerija , Budimpešta

2005 46. Oktobarski salon, Kuća legata, Beograd

2005 Crossways, Galerija “Nikola Petrov” Vidin, Bugarska

2003 Drawings, Galerija Patricia Doran, MassArt, Boston, SAD

nagrade:

II nagrada za crtež iz Fonda ‘Vladimir Veličković’ za 2009. godinu

II nagrada na konkursu Sekretarijata za kulturu gradske skupštine za koncept i idejno rešenje manifestacionog programa “Dana Beograda”, 2007. za projekat ‘Svetlosna arhitektonika grada budućnosti’.

Web site

anaknezevic.net